Leder
Leer (ook: leder) is materiaal dat gemaakt wordt van de huid van voor vleesconsumptie gedode dieren, bijvoorbeeld koeien of varkens. Luxere leersoorten zijn afkomstig van bijvoorbeeld een hert, een lam of een kalf. Van beschermde diersoorten (zoals bepaalde slangensoorten) kan de import en handel van het leer verboden zijn, dit kan echter per land verschillen. Voor bijvoorbeeld leer van krokodillen (krokodillenleer) is dat echter niet het geval. Ook de huid van sommige kraakbeenvissen (haaien en roggen) wordt of werd wel tot leer verwerkt.
Voordat het leer gebruikt kan worden, wordt het gelooid. Daarmee wordt de huid vrijwel onbeperkt houdbaar. Leer wordt meestal ook in een kleur geverfd.
Leer wordt gebruikt voor tassen, schoenen, jassen, meubels etc. Motorrijders dragen vaak leren pakken om zich te beschermen bij eventuele valpartijen.
Omdat leer kostbaar is wordt kunstleer gebruikt voor verschillende van deze toepassingen. Vaak krijgt kunstleer een kunstmatige geur om het op leer te laten lijken. Leer heeft enig onderhoud nodig. Vooral schoenen moeten, om het leer soepel te houden, regelmatig gepoetst worden met schoensmeer. Lederen kleding zoals motorkleding wordt bij voorkeur ingewreven met speciaal ledervet.
Zo blijft het mooi
- Breng leren kleding naar de stomerij.
- Een klein vlekje op suède haal je er vaak makkelijk uit met een gummetje.
- Vetvlekken in suède verwijder je door voorzichtig met een tandenborstel en een beetje azijn over de plek te wrijven.
- Draag een leren jack eerst een maandje in, zodat het naar je lichaam gaat staan. Spuit het dan pas in met een goed leermiddel om het te beschermen.
- Laat leren kleding nooit in de zon of bij de verwarming hangen.
- Hang het leer nooit in plastic weg, want dit kan de beschermlaag (de finish) beschadigen.
Kwaliteit herkennen
In leer zijn veel kwaliteitsverschillen. Er zijn een paar dingen waar je bij de koop op kunt letten.
De gaafheid van de huid. Een dierenhuid van een ouder dier heeft vaak nerven en littekens. Een jonge huid is vaak het mooist. Bovendien is deze dunner en soepeler.
Licht gekleurde leersoorten zijn vaak van een betere kwaliteit. Oneffenheden zijn met lichte leerkleuren namelijk niet te verbloemen.
Soms heeft (goedkoper) leer een dikke finish, waardoor het er heel egaal uitziet. Vouw het dubbel, dan zie je vaak of het een laagje is.
Het is een fabeltje dat nappa altijd het beste leer is. Dit is eigenlijk alleen een benaming.
Leersoorten:
Nappa is een glanzende, zachte leersoort. Het is de naam van een vrij jonge huid met een mooi gaaf oppervlak. Dit leer is dun en soepel.
Pigskin is Engels voor varkensleer/suède. Het is te herkennen aan de gaatjes- of puntjesstructuur. Deze is ontstaan door de haarinplant van het dier. Je ziet telkens drie puntjes bij elkaar. Ook geitenleer wordt verwerkt tot suède. Dit is een hoogwaardig dunne en soepele suède.
Suède wordt verkregen door de achterkant van het leer zo af te werken dat een veloursachtig leer ontstaat, dat geschikt is om volop te laten zien. Bij kledingsuède worden hiervoor schapen-, geiten-, kalfs- of varkensvellen gebruikt.
Nubuck is opgewreven suède met een fluweelachtige uitstraling.
Werken met Leer
Leer is geen product dat je aan de meter vindt. Elk kledingstuk wordt gemaakt uit verschillende vellen. En het wordt verkocht per voet: dat is 30 x 30 cm.
Let bij het kopen goed op gelijke kleurschakeringen, de oppervlaktestructuur en de sterkte.
Neem bij voorkeur het patroon mee naar de zaak waar je leer gaat kopen.
Het patroon moet altijd uit veel deelnaden bestaan, omdat de grootte van een huid natuurlijk beperkt is. Die deelnaden komen de coupe en pasvorm ook ten goede.
Weetje
Nagenoeg elke leersoort wordt geverfd. In een modekleur of in de eigen kleur. Dat laatste is om beschadigingen op de huid onzichtbaar te maken. Een huid heeft namelijk altijd wel wat schrammen of plekjes.
Naaien
Bij het stikken in leer of suède blijven er gaatjes achter. Uithalen is dus geen optie. Het moet in één keer goed gestikt worden. Maak daarom eerst een katoenen proefmodel van het patroon. En pas het zo nodig aan zodat het perfect is.
Speld de delen niet aan elkaar vast, maar gebruik paperclips of plakband.
Gebruik een sterke leernaald (met een driehoekig mespunt) en een naaivoetje voor leer.
Naai leer en suède met een wat grotere steek (lengte 3 of 4)
Naden kun je (voorzichtig) met een katoenen lap ertussen openstrijken. Gebruik geen stoom.
Leren kleding is doorgaans gevoerd. Dat geeft een mooie afwerking en zorgt dat de kleding glad over het lijf valt. Kies bij leer voor een goede kwaliteit voering, satijn kan ook.
Kunstleer
Kunstleer (ook: kunstleder of skai- een merknaam die soortnaam is geworden) is een optisch vervangproduct voor natuurlijk leer.
Dit product lijkt op leer en men tracht ook het aanvoelen van leer te verkrijgen. Eigenlijk is dit kunstleer een kunststof die aangebracht wordt op een drager (textiel) en in deze kunststof wordt een tekening geprent die lijkt op de structuur van een soort leer.
Dit product wordt gebruikt voor stoelen, bankstellen, handtassen, schoenen, enzovoort. Een van de grote nadelen is dat het geen vocht opneemt of doorlaat. Dit is belangrijk wanneer het toegepast wordt in kleding of schoenen. Er bestaat ook een soort kunstleer voor de voering van schoenen. Dit product is speciaal ontwikkeld voor dit doel en neemt wel vocht op en laat lucht door. Dit product wordt in de orthopedie gebruikt.
Er zijn inmiddels veel soorten kunstleer die een ademende werking hebben en niet meer van echt leer te onderscheiden zijn. Dit zijn kunstleersoorten vervaardigd van polyurethaan met een microporeuze structuur. De kunstleersoorten die geen vocht opnemen zijn veelal vervaardigd van PVC of een PVC-polyurethaan-combinatie.